W tym poście można ściągnąć podsumowanie analizy dobrego rządzenia związków sportowych z Polski w ramach projektu NSGO.
LINK
Tutaj natomiast interpretujemy wyniki tej analizy w podcaście.
LINK
Zapraszamy również do ściągnięcia międzynarodowego podsumowania projektu, zawierającego m. in. porównanie sytuacji w związkach z dziewięciu krajów. Raport jest dostępny TUTAJ.
Tutaj natomiast znajdują się ograniczenia porównań międzynarodowych w badaniu: LINK
Dla niezdecydowanych – poniżej wstęp do polskiej wersji raportu.
Ten raport przedstawia rezultaty międzynarodowego projektu National Sports Governance Observer (NSGO) z Polski. Projekt zakładał analizę dobrego rządzenia w krajowych związkach sportowych, realizowaną w siedmiu krajach z Unii Europejskiej i w dwóch krajach włączonych do badania, jak Czarnogóra i Brazylia, który był finansowany z grantu Erasmus+ i odbywał się w latach 2017-2018.
Celem całego projektu jest dostarczenie związkom i ich interesariuszom narzędzia, które pomoże im w mierzeniu, dyskusji na temat i wdrażaniu praktyk dobrego rządzenia. Celem samego badania jest zebranie i analiza danych dotyczących obecności praktyk dobrego rządzenia wśród krajowych związków sportowych. Wskaźniki opisane w narzędziu mają umożliwić wszechstronną ocenę obecności dobrych praktyk rządzenia (od stanu pożądanego do “sytuacji idealnej”). Rolą narzędzia nie jest natomiast ustanowienie standardów dobrego rządzenia.
Czym się różni ten projekt od wcześniejszych analiz dobrego rządzenia i analiz z wykorzystaniem krajowych kodeksów dobrego rządzenia upowszechnionych w kilku krajach? Po pierwsze, wymiary i zasady dobrego rządzenia zostały w nim oparte na mocnych podstawach teoretycznych. Projekt w założeniu był międzynarodowy, narzędzie nie ograniczało się zatem do specyfiki pojedynczego kraju – nie mogło zatem uwzględniać specyficznego kontekstu. Po trzecie, narzędzie opracował zespół badawczy, który ma doświadczenie w przygotowywaniu narzędzi do oceny praktyk dobrego rządzenia wśród związków sportowych. W latach 2013-2015 zespół o podobnym składzie prowadził projekt Sports Governance Observer – który doprowadził do oceny dobrego rządzenia w międzynarodowych związkach sportowych. Po czwarte – projekt był koordynowany przez organizację Play the Game, będącego częścią duńskiego instytutu zajmującego się studiami w obszarze sportu (Danish Institute for Sports Studies – Idan). Projekt NSGO był finansowany w ramach Erasmus+, brało w nim udział 7 europejskich uczelni wyższych i wielu partnerów instytucjonalnych (związków sportowych, organizacji zajmujących się zarządzaniem sportem na poziomie europejskim jak European Association for Sport Management), można więc stwierdzić, że jest on niezależny od krajowych organizacji. Odróżnia się tym od badań zlecanych przez krajowe organizacje nadzorujące funkcjonowanie związków sportowych, jak organizacje parasolowe czy odpowiednie ministerstwa, które mogą mieć motywy w odniesieniu do rezultatów.
W Polsce partnerem w badaniu był Uniwersytet Warszawski – a realizowali je badacze z Instytutu Studiów Społecznych (dokładnie – z Centrum Wyzwań Społecznych (CWS) Uniwersytetu Warszawskiego). Badacze z CWS realizowali wcześniej różnorodne projekty badawcze w obszarze sportu na poziomie krajowym i międzynarodowym. W każdym z krajów biorących udział w badaniu partnerem był też jeden krajowy związek sportowy – w Polsce był to Polski Związek Golfa.
W badaniu w Polsce próba składała się z dziewięciu związków sportowych: Polskiego Związku Lekkiej Atletyki, Polskiej Związku Kajakowego, Polskiego Związku Łyżwiarstwa Figurowego, Polskiego Związku Piłki Nożnej, Polskiego Związku Gimnastycznego, Związku Piłki Ręcznej w Polsce, Polskiej Federacji Pływania, Polskiego Związku Tenisowego, Polskiego Związku Kajakarstwa i Polskiego Związku Triathlonu. W analizie przyjęliśmy zunifikowany proces zbierania i analizy danych (Geeraert, 2017). Składał się on z sześciu etapów, rozpoczynających się w lipcu 2017 i kończących się w lipcu 2018 roku.
Średni wynik indeksu NSGO w polskiej próbie wyniósł 30%, co określono jako „słaby”. Wyniki dla każdego z wymiarów dobrego rządzenia różniły się od siebie nieznacznie – średnia ocena transparentności wyniosła 39%, demokracji 31%, sprawozdawczości – 38%, z wyjątkiem wymiaru odpowiedzialności społecznej, który otrzymał jedynie 13%.
W znacznym stopniu nasuwa się stwierdzenie, że wymiary i zasady dobrego rządzenia, które w większym stopniu są w Polsce regulowane prawnie (szczególnie w Ustawie o Sporcie) charakteryzowały się lepszymi wynikami. W przypadku mniej uregulowanych zasad, jak choćby tych wpisujących się w wymiar odpowiedzialności społecznej, związki otrzymały znacznie gorsze oceny. Wyniki poszczególnych związków sportowych nie były spójne w czterech wymiarach – większa wariancja występowała w wymiarze: transparentności i społecznej odpowiedzialności. Trendy ocen nie łączą się jednoznacznie z jakimś pojedynczym czynnikiem oprócz powiązania wymiaru odpowiedzialności społecznej z wielkością organizacji. W międzynarodowym porównaniu obserwowaliśmy natomiast, że najsilniejsza jest relacja wyników w zależności od kraju. We wnioskach argumentujemy, że o ile obecna polityka rządu prawdopodobnie będzie prowadzić do lepszego rządzenia w związkach, może ona nie wystarczyć do zmian w bardziej miękkich obszarach rządzenia, choćby dotyczących relacji z interesariuszami. Oprócz tego rekomendujemy kroki, które mogą pomóc związkom wdrażać dobre rządzenie.
Raport otwiera kontekst analizy dobrego rządzenia w związkach sportowych w Polsce, po czym omawiane są metody badań i wyniki NSGO. Ostatnia część zawiera omówienie wyników i ich rekomendacje dla polityk.