Podcast: Play in new window | Download (Duration: 22:59 — 22.2MB)
Zapisz się! Apple Podcasts | Email | RSS
Jak wykorzystać sport do przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu? Pilotażowy projekt z tym specyficzny celem zrealizowano w Płocku. Partnerzy, w tym klub piłki ręcznej, wykorzystali swoje unikalne zasoby, aby dotrzeć i wesprzeć dzieci i młodzież z trudnych środowisk. W tym odcinku podcastu rozmawiam z dr Kazimierzem Waluchem, prezesem Instytutu Sportu i Edukacji i inicjatorem Szczypiorniaka na Podwórko o modelu projektu, jego realizacji i związanych w nim wyzwaniach.
Inicjatywa była rezultatem partnerstwa Instytutu Sportu i Edukacji, Sekcji Piłki Ręcznej Wisły Płock i Fundacji „Fundusz Grantowy dla Płocka”. Pierwsza edycja, o której rozmawiamy, trwała około roku, między 2015 a 2016.
Projekt objął grupę około 40 dzieci i młodzieży, w większości w wieku od 7 do 13 lat z Płocka, zagrożonych wykluczeniem społecznym i demoralizacją. Nakreślić grupę pomogła między innymi straż miejska. Dzieci uczestniczyły w programie treningowym i edukacyjnym. Po pierwsze, pracowały ze streetworkerami na swoich podwórkach. Po drugie, odbywały regularne treningi piłki ręcznej i ogólnosportowe realizowane przez trenerów Wisły Płock. Brały też udział w zajęciach uspołeczniających. W ramach projektu opracowano i wdrożono lokalny model włączania się klubów sportowych w przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu dzieci i młodzieży.
Poprzez przebywanie w innym środowisku i kontakt ze streetworkerem dzieci miały mieć możliwość zmiany otoczenia. W założeniu streetworker mógł elastycznie reagować na sytuację i potrzeby dzieci w programie. Uczestnictwo w regularnych treningach fizycznych miało natomiast w zamyśle prowadzić do wypracowania kompetencji związanych ze sportem. Przykładem takich kompetencji była umiejętność funkcjonowania i współpracy w grupie (zespole) czy radzenia sobie z porażkami.
Partnerzy w projekcie:
Instytut Rozwoju Sportu i Edukacji (IRSiE) to fundacja działająca od 2011 r. skoncentrowana na sferze edukacji i kultury fizycznej. Fundacja ma duże doświadczenie we współpracy środowisk pozarządowych i akademickich.
Sekcja Piłki Ręcznej Wisła Płock S.A. jest silnym klubem na arenie krajowej. W ciągu ostatnich pięciu lat kończyła rozgrywki na drugim miejscu ligowej tabeli. Gra też w Lidze Mistrzów. Sekcja angażuje się też w różne lokalne działania na rzecz mieszkańców miasta, kibiców i dzieci.
Fundacja „Fundusz Grantowy dla Płocka” to efekt partnerstwa PKN ORLEN S.A. , Basell Orlen Polyolefins Sp. z o.o. oraz Urząd Miasta Płocka. Fundacja wspiera najważniejsze inicjatywy skierowane do mieszkańców Płocka. Prowadzi też projekt wykorzystujący streetworking w Płocku, działający już od 2013.
Charakterystyka projektu Szczypiorniak na Podwórko
Ściśle określona grupa docelowa, wybrana z wykorzystaniem lokalnych specjalistów. Konkretne problemy społeczne i zdrowotne do rozwiązania w projekcie min. ograniczenie zachowań ryzykownych, uzależnień od substancji psychoaktywnych, problemów z ukończeniem edukacji i przerywaniem jej. Narzędzia działania ściśle dobrane pod charakterystykę grupy docelowej. Narzędzia – streetworking i treningi fizyczne uzupełniają się. Pozostawiono też niezbędną elastyczność dla streetworkerów w odniesieniu do reagowania na to, jak program przebiega. Zaangażowanie partnerów już w fazie planowania projektu. Ścisły podział ról między partnerów. Ewaluacja działań i raport, który ułatwia adaptację projektu.
Główne myśli z wywiadu:
Planowanie
Myślenie o projekcie zaczęło się od zdiagnozowanego problemu.
Inicjatorem była IRSiE ale kształt projektu był wypadkową działań wszystkich partnerów. Jak zauważył Kazimierz, pomysł już w fazie projektowej trafił na podatny grunt. Ówczesny prezes Wisły Płock miał wizję, że profesjonalny klub powinien mieć też oddziaływanie społeczne. To oddziaływanie Wisły widać w Płocku.
Projekt nie mógłby zostać zrealizowany bez któregoś z partnerów. Partnerzy mieli uzupełniające się kompetencje i zasoby. Wisła Płock posiada markę, która przyciągała dzieci. Zapewniła też sportową, merytoryczną część programu, która była szczególnie atrakcyjna dla uczestników. Fundacja ‘Fundusz Grantowy dla Płocka’ miała doświadczenie w pracy z młodzieżą z trudnych środowisk. Wykorzystywała również pracę streetworkerów w innych projektach. Co więcej, znała bardzo dobrze lokalne uwarunkowania. IRSiE ma specjalistyczną wiedzę dotyczącą wykorzystania sportu jako narzędzia zmiany społecznej.
Projekt współfinansowano z programu Obywatele dla Demokracji (Fundusz EOG), w ramach wygranego konkursu.
Realizacja
Działania w projekcie były oparte na przeświadczeniu, że konieczne jest “wyrwanie” dzieci z ich środowiska. Stąd próba przeniesienia dziecka do innego otoczenia, które jest dla niego wartością samą w sobie i mu imponuje, a także może prowadzić do zmiany jego systemu wartości. Z tego wynika ważna rola Wisły Płock, klubu o bardzo silnej i rozpoznawalnej marce. Poprzez pracę w odmiennym środowisku dzieci miały wracać do siebie z nowymi wartościami i otwartością na zmiany.
Po pierwszej edycji, zrealizowanej wspólnie, kolejną edycję programu w 2016 realizuje Fundacja “Fundusz Grantowy dla Płocka”.
Wnioski i skalowanie…
Projekt ma olbrzymie możliwości skalowania, przeniesienia go w inne miejsca. Największym wyzwaniem takiego działania jest jego lokalna adaptacja, dostosowanie specyfiki do lokalnych uwarunkowań.
Naturalnym lokalnym liderem programu jest klub sportowy. Szczególnie dotyczy to klubów dużych, z silną marką. Ich oddziaływanie może przełożyć się na większy wpływ społeczny inicjatyw. Klub musi jednak współpracować z podmiotem, który rozumie lokalne potrzeby społeczne i jego uwarunkowania. Do projektu niezbędne są zatem partnerstwa. To właśnie zogniskowanie na celu charakteryzuje efektywny projekt – czyli w tym przypadku nadrzędne myślenie o dobru dziecka.
Organizacje sportowe są potencjalnie znakomitym zasobem dla realizacji programów społecznych. Natomiast wykorzystanie ich w tej roli wymaga postępowej kadry zarządzającej i otwartości na partnerstwa. Tu zawarliśmy dodatkowe wskazówki o działaniach klubów sportowych pokazujących ich gotowość do partnerstw w tym obszarze (LINK).
Źródła dotyczące tematu podcastu:
Model programu i jego ewaluacja opisana przez dr Marię Rogaczewską z zespołu Centrum Wyzwań Społecznych (LINK)
Strona Szczypiorniak na Podwórko (LINK)