Dobre praktyki i przykłady CSR i ESG w polskim sporcie

Polskie organizacje sportowe nie są europejskimi liderami odpowiedzialności społecznej (CSR). Wynika tak z naszych raportów o społecznej odpowiedzialności profesjonalnych klubów sportowych czy analiz dobrego rządzenia w polskich związkach sportowych.

Mimo to jest wiele dobrych praktyk z polskiego sportu, które w ciągu ostatnich pięciu lat udało się nam wyróżnić. Poniżej znajduje się zbiór różnorodnych przykładów CSR, z podziałem na ich trzy obszary: Społeczeństwo, Środowisko i Rządzenie, którymi posługujemy się w naszych raportach i które są spójne z definicjami ESG. Obrazują one różnorodność tego, co można postrzegać jako odpowiedzialność w sporcie.

Dobre praktyki: obszar Społeczeństwo

Śląsk Wrocław przełamuje bariery uczestnictwa w sporcie poprzez posiadanie sekcji Blind Football-u, sekcji kobiet, czy też tworzenie audiodeskrypcji w czasie meczów pierwszej drużyny. Dzięki takim działaniom klub poszerza swoje grono interesariuszy i daje przykład, że sport nie wyklucza ze względu na płeć czy sprawność, a wręcz przeciwnie powinien być otwarty na wszystkich zainteresowanych uczestnictwem w nim, a rolą klubu jest umożliwienie tego uczestnictwa.

Klub za pomocą stronny internetowej akademii przedstawia rodzicom wzory postepowań, do których mają obowiązek się stosować w procesie szkolenia dziecka w akademii. Dzięki sformalizowanym, spisanym i podpisanym przez rodziców zasadom, trenerzy mają komfort w prowadzeniu treningów, a rodzice mają świadomość w jaki sposób ich dziecko będzie edukowane oraz jak mogą mu pomóc w rozwoju.

W celach procesu szkolenia młodzieży akademia wyróżnia trzy obszary, według których kształtowani są zawodnicy: wychowawczy, społeczny i sportowy. Szczególny nacisk kładziony jest na pierwsze dwa elementy, ponieważ priorytetem wynikającym z wizji klubu jest kształtowanie młodych piłkarzy jako wartościowych ludzi. Klub w ten sposób komunikuję swoje zaangażowanie w edukację każdego zawodnika, niezależnie od jego potencjału na późniejszą zawodową profesjonalną karierę w pierwszej drużynie.

Operator Stadionu Energa w Gdańsku współkoordynował programy profilaktyczne, skierowane do kibiców trójmiejskich klubów zagrożonych chorobami cywilizacyjnymi.

Koordynatorem programu był operator Stadionu Energa, a od początku partnerem był też Gdański Ośrodek Promocji Zdrowia i trójmiejskie kluby (Lechia – jako pierwszy z nich, ale również Trefl Sopot, Trefl Gdańsk, Torus Wybrzeże Gdańsk oraz ERGO Gdańsk). Organizacje wykorzystały swoje zasoby, aby zorganizować 12 tygodniowy, kompleksowy program poprawy zdrowia (aktywność fizyczna, edukacja zdrowotna, badania) dla kibiców zagrożonych chorobami powiązanymi ze stylem życia w wieku 35-60 lat i BMI >29, czyli z nadwagą lub otyłością.

Idea programu opierała się wykorzystaniu potencjału klubu sportowego jako podmiotu, z którym identyfikują się kibice. Ze względu na silną relację kibiców z klubem łatwiej jest ich zmotywować do uczestnictwa w programie prozdrowotnym. To umożliwia natomiast dotarcie z programem profilaktyki zdrowotnej i pomocy w zmianie nawyków zdrowotnych do mężczyzn w wieku produkcyjnym. Silna relacja kibica z klubem obniża też prawdopodobieństwo odejścia z programu w jego trakcie. Kluby są zaangażowane w promocję programu i prowadzenie części zajęć fizycznych.

Uwaga – aktualny operator stadionu (2023) nie kontynuuje programu.

Stowarzyszenie Trenuj Bycie Dobrym kompleksowo wykorzystuje potencjał sportu do pozytywnego wpływu społecznego. Działania stowarzyszenia koncentrują się w Fair Play Programie, który ma ewoluujące założenia. W ostatnich latach celem projektu jest zaadresowanie nierównego dostęp do (sportu) piłki nożnej ze względu na płeć, szczególnie w odniesieniu do dzieci i młodzieży.

Projekt zakłada wykorzystanie niedostrzeganego potencjału nauczycielek edukacji wczesnoszkolnej w prowadzeniu zajęć wychowania fizycznego (WF) z wykorzystaniem metody football3. Football3 to zmodyfikowana piłka nożna, w której rozgrywka składa się m. in. z mediacji między zawodnikami, nie ma w niej sędziego, a uczestniczące zespoły przyznają sobie punkty fair play. Football3 zakłada też współuczestnictwo w rozgrywce chłopców i dziewcząt.

W projekt w ostatnim roku była zaangażowana m. in. współfinansująca projekt Fundacja FIFA, Program Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy czy partnerzy Common Goal, Adidas, R-GOL.com czy Miasto Gdańsk. Nasza ewaluacja projektu (link).

Akademia Zdrowia FKS Stali Mielec to duża długoterminowa inicjatywa klubu kierowana do młodzieży z powiatu mieleckiego. Jej grupą docelową są przede wszystkim członkowie Akademii Piłkarskiej PGE FKS Stal Mielec, ale istnieje możliwość uczestnictwa również dla młodzieży spoza akademii. Program obejmuje m. in. przygotowanie sportowe i zajęcia piłkarskie, ale również edukację o zdrowym stylu życia, wykłady z psychologiem, badania profilaktyczne oraz opiekę fizjoterapeuty.

Co istotne pierwszeństwo w rekrutacji do projektu miały dzieci i młodzież pochodzące z rodzin o trudnej sytuacji materialnej, należące wcześniej do Akademii Piłkarskiej PGE FKS Stal Mielec (do 40% uczestników). Sytuację weryfikowano na podstawie opinii trenera lub dobrowolnego oświadczenia opiekuna.

To pojedynczy przykład formalnego mechanizmu włączania grupy, która z przyczyn ekonomicznych może być wykluczona z udziału w programie.

Interesuje Cię społeczna odpowiedzialność w organizacjach sportowych? Zobacz nasz kurs.

Dobre praktyki: obszar Środowisko

Polski Związek Motorowy w dokumencie strategicznym zdefiniował cele oraz specyficzne działania w oparciu o cztery z pięciu zasad dla organizacji sportowych na rzecz działań dla klimatu zdefiniowanych w dokumencie Sports for Climate Action Framework. Związek sporządził m. in. takie cele jak:

• Opracowanie planu szkoleń dla klubów, działaczy, zawodników, sędziów dot. bezpieczeństwa i ekologii oraz jego skuteczna realizacja
• Przygotowanie programu szkoleń wraz z materiałami szkoleniowymi przez Zespół ds. Ochrony Środowiska PZM oraz nowo powołany Zespół ds. Bezpieczeństwa sportu samochodowego
• Opracowanie i wdrożenie planu rozwoju sportu z uwzględnieniem ograniczeń dot. ekologii oraz hałasu.
• Zwiększenie działań edukacyjnych dla kibiców w zakresie bezpieczeństwa, ekologii, kultury uczestnictwa w imprezach masowych itp.
• Przygotowanie i wdrożenie planu działań edukacyjnych dla kibiców w zakresie bezpieczeństwa, ekologii, kultury uczestnictwa w imprezach masowych itp.
• Zwiększenie zakresu współpracy z Komisją Ochrony Środowiska PZM i wspólne przeprowadzanie akcji promujących ekologiczne zachowania (https://pzm.pl/)

Polski Związek Motorowy jako jedyny Polski Związek Sportowy wiązek posiada cele środowiskowe w dokumencie strategicznym (stan na 2023). Na uwagę zasługuje również liczba celów w tym obszarze i ich zgodność z zasadami na rzecz klimatu, a także powołana Komisja Środowiskowa. Związek nie tylko podejmuje działania mające na celu ograniczenie oddziaływania na środowisko, ale również działania mające charakter edukacyjny.

Organizacja wspiera w korzystaniu i promuje alternatywne środki transportu na wydarzenia sportowe, ograniczając w ten sposób negatywny wpływ swoich wydarzeń na środowisko.

Klub poprzez swoją stronę internetową promuje alternatywne sposoby dotarcia na wydarzenie sportowe. Informuje jakimi środkami transportu można dostać się na stadion i na którym przystanku wysiąść. Pokazuje, gdzie znajdują się najbliższe stacje roweru miejskiego i ile zajmuje przejście piechotą na stadion z centrum Szczecina. Wreszcie – w porozumieniu z Miastem zapewnione są dodatkowe środki komunikacji miejskiej w dni meczowe.

W ten sposób nie tylko ogranicza się ślad węglowy wydarzeń, ale również podnosi satysfakcję kibiców z udziału w wydarzeniu choćby zmniejszając czas dotarcia na stadion czy łatwiejsze i szybsze znalezienie miejsca parkingowego.

Wartę Poznań charakteryzuje szeroki zakres podejmowanych mniejszych działań w obszarze środowiska m. in. własna pasieka, akcje sadzenia drzew, niskoemisyjny autokar, akcje sprzątania swojej okolicy. Warta silnie promuje też inne działania proekologiczne, mogąc tym oddziaływać na szerszą społeczność klubu i inspirować do podobnych wyborów. W tym obszarze coraz wciąż się rozwija, m. in. adresując realne problemy wpływu klubu sportowego na środowisko (zmniejszenie negatywnego wpływu opakowań w sklepie klubowym poprzez współpracę z marką Znika).

Klub dołączył do międzynarodowej społeczności Forever Green, która za główne działania obrała ochronę środowiska, popularyzację ekologicznych środków transportu, zmniejszenie zużycia energii oraz promowanie idei społecznej odpowiedzialności biznesu

Stadion należący do MOSiR Kielce, na którym Korona Kielce rozgrywa swoje mecze, jest zaopatrzony w nowatorski system nawodnienia i odwodnienia boiska, który pozwala zbierać deszczówkę.

W specyficznym kontekście klubu sportowego murawa z naturalną trawą wymaga ciągłej pielęgnacji, której istotnym elementem jest nawadnianie trawy. Czynność wymaga użycia znacznej ilości wody. Rozwiązania na stadionie Korony Kielce ograniczają zapotrzebowanie na wodę i równoważą jej zużycie poprzez wodę deszczową, co pozwala zahamować degradację środowiska naturalnego. Działanie jest jedną z rzadkich dobrych praktyk w obszarze środowisko.

AZS Koszalin, we współpracy z Przedsiębiorstwem Gospodarki Komunalnej w Koszalinie, prowadzi adresowane do uczniów szkół podstawowych akcje upowszechniające wiedzę na temat segregacji odpadów. Polegają one na łączeniu zawodów sprawnościowych z edukacją ekologiczną.

W akcjach biorą udział zawodnicy AZS Koszalin. Wspólnie z dziećmi uczestniczą w zajęciach, których celem jest uświadomienie uczniom odpowiedzialności za wpływ człowieka na środowisko także w codziennych sytuacjach, takich jak wyrzucanie śmieci oraz wykształcenie nawyków prośrodowiskowych.

Klub wykorzystuje specyfikę swojej dyscypliny (piłki koszykowej), by uświadomić młodym pokoleniom, że zarówno w sporcie, jak i na co dzień istotne jest to, by trafić do właściwego kosza. Podczas zajęć wykorzystywane są pojemniki, które dostarcza Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej. Wiedza na temat prawidłowej segregacji odpadów utrwalana jest więc poprzez konieczność wykorzystania jej podczas rywalizacji sportowej między uczniami

W związku ze współorganizacją Mistrzostw Świata w piłce ręcznej ZPRP opublikował dokument „Kodeks Dobrych Praktyk zobowiązania wobec zrównoważonego rozwoju w organizacji MŚ2023 w Polsce”. Kodeks zawiera zobowiązania wobec zrównoważonego rozwoju odnoszące się do organizatora mistrzostw i jego partnerów m. in. miast i regionów oraz hal, w których odbywają się rozgrywki, a także narodowych dostawców i innych.

Jest to zbiór działań, uszeregowanych w kilku obszarach (przykład: „Nasze działania w celu minimalizacji emisji CO2 do atmosfery”) i przypisanych do konkretnych Celów Zrównoważonego Rozwoju. Jako źródło inspiracji odniesiono się do wskazań międzynarodowych federacji zrzeszających krajowe związki piłki ręcznej. W niektórych celach konkretnego rozwoju działania są konkretne i przedstawione jako wytyczna – w innych, raczej ogólne, inspiracyjne.

Kodeks stanowi jeden z pierwszych dokumentów Polskich Związków Sportowych z jasnym odniesieniem do zrównoważonego rozwoju. Dokument można znaleźć tutaj.

Dobre praktyki: obszar Rządzenie

Warta Poznań stworzyła dokument planu rozwoju klubu w latach 2020-2023. Dokument zawiera dokładną analizę strategiczną klubu z użyciem narzędzia SWOT. Klub również przeprowadził badania dotyczące odbiorców klubu, określające profil kibica Warty Poznań, czy też oceny marki Warty Poznań w opinii mieszkańców Poznania. Plan zakłada rozwój w pięciu filarach: sport, infrastruktura, społeczność, finanse i organizacja. Praktyka tworzenia planu rozwoju pozwala na wyznaczenie celów i ich mapowanie w czasie, dzięki czemu organizacja i interesariusze mogą ocenić efektywność jej implementacji.

Legia Warszawa w sezonie 2020/21 była jedynym  klubem PKO BP Ekstraklasy,  który  publikował  informacje  dotyczące  składu,  wykształcenia  i  wcześniejszego  doświadczenia  zawodowego  wszystkich  członków zarządu oraz członków rady nadzorczej, a także sylwetki dyrektorów pionu sportowego. Ze głównej strony internetowej klubu łatwo dotrzeć również do informacji dotyczących zarządu Fundacji i jej rady nadzorczej. Na stronie Fundacji udostępniono w osiągalnej i uporządkowanej formie sprawozdania finansowe i sprawozdania z działalności zarówno Fundacji Legii jak i Fundacji Akademii Piłkarskiej Legii Warszawa.

Podbeskidzie Bielsko-Biała opublikowało na swojej stronie internetowej raport z działalności zarządu za 2019 rok. Jest to pojedynczy dokument z klubów Fortuny 1 Ligi, który zawiera przejrzyście opisane cele i działania mające prowadzić do tego celu. W dokumencie wyjaśniono narracyjnie kluczowe decyzje podjęte w spółce m. in. w odniesieniu do polityki pionu sportowego oraz w przejrzysty sposób opisano realizację budżetu organizacji (z głównymi źródłami przychodów i kosztów). Dostępne dla różnych interesaruszy sprawozdanie jest dobrym przykładem transparentności w działalności spółki.

Zagłębie Lubin było w 2020 jedynym klubem, który odwołuje się do konkretnego kodeksu etyki. Kodeks Etyki odnosi się do Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A., gdzie pojedynczym akcjonariuszem klubu jest Spółka KGHM Polska Miedź S.A. Kodeks zawiera m. in. wartości w Grupie oraz standardy etyczne z podziałem na Dobro Firmy, Dobro Człowieka i Dobro Interesariuszy. Istotny jest również poufny mechanizm zgłaszania nadużyć, który wdrożyła Spółka.

Przykłady CSR w polskim sporcie- podsumowanie

Powyższe przykłady pokazują, jak zróżnicowane są przejawy CSR w polskich organizacjach sportowych. Te praktyki zbieramy regularnie w analizach społecznej odpowiedzialności profesjonalnych klubów sportowych, które zbieraliśmy m. in. w PKO BP Ekstraklasie, Fortunie 1 Lidze, PGE Ekstralidze, PlusLidze, Energa Basket Lidze czy PGNiG Superlidze.

Więcej informacji o stanie CSR czy ESG w polskim sporcie znajdziesz tutaj. Tu natomiast przeczytasz ogólniej o tym, czym jest CSR w sporcie.

Jeżeli chcesz dowiedzieć się, jak wdrażać CSR w organizacji sportowej i zdobyć przy tym coraz bardziej poszukiwane w polskim sporcie kompetencje.zobacz nasz kurs online.

Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak wygląda odpowiedzialność społeczna w największych polskich klubach w Polsce? Pobierz nasz raport dotyczący stanu społecznej odpowiedzialności w PKO BP Ekstraklasie.